LE 14

Rue Basse 14 - B-5332 CRUPET - Tél. +32 474 444 726 & +32 497 450 901 - info@le14crupet.be

Het dorpje

Crupet is een dorp van ongeveer 500 inwoners. dat niemand onverschillig laat, en wel om volgende redenen :

het erfgoed : oude huizen (18e en 19e eeuw), een kerk en een slottoren uit de 12e eeuw, een 17e eeuwse pastorie, en de overblijfselen van graan-, olie-, papiermolens, .....

de grot van Sint-Antonius, gebouwd door de parochianen (1903) ;

de natuur en de landschappen : de wandelmogelijkheden zijn eindeloos, door de bossen, de weilanden en langs de beekjes ;

de bijzondere geschiedenis: tot 1796 Crupet was een enclave van het Prinsbisdom Luik in het Graafschap Namen ;

het bruisende dorpsleven : de vele restaurants en kleinschalige evenementen zijn bijzonder populair bij toeristen.

Om deze redenen maakt Crupet deel uit van "Les Plus Beaux Villages de Wallonie". Het dorpje is erkent voor 20 jaar.

Crupet heeft alle kenmerken van een dorp uit de Condroz. De Condroz is een plateau, met vele valleien en bergen, dat sterk lijkt op een golfplaat. De oude huizen zijn met natuurstenen gebouwd: okeren zandsteen (uit de bergen) en grijze kalksteen (uit de valleien).

De meest typische huizen dateren uit de 18e en 19e eeuw. Er zijn veel stenen te vinden die het jaartal aangegeven van de huisjes ; tijdens een wandeling is het interessant hiervoor oog te hebben. De eigenaar van het huisje kan geeft u hier graag een paar tips.

De slottoren

De slottoren van Crupet, een geklasseerd monument en site sinds 1973, maakt deel uit van het kostbare patrimonium van Wallonië.

En dit is dubbel en dik verdiend ! Het is moeilijk te weerstaan aan de charme van dit kleine kasteeltje, omringd door grachten en verbonden met het vasteland door een stenen brug (die de oude ophaalbrug vervangt). Voor de ingang staan nog enkele gebouwen van een oude boerderij die nog werd uitgebaat tot halverwege de 20te eeuw. Deze boederij is te zien vanuit de tuin van de gîte.

De geschiedenis van de slottoren en de site is hieronder samengevat :

bouw van de slottoren, opgetrokken uit puin, in de 12de eeuw door de familie ‘de Crupet’, gekarakteriseerd door romaanse bogen;

op het einde van de 16de eeuw, voegt de familie Carondelet een verdieping in stukwerk toe, bouwt een trap langsheen de toren en bouwt ramen in Renaissancestijl. Deze familie bouwt ook de boerderij, in die tijd nog omringd door muren en kleine grachten ;

in 1925, na 2 eeuwen van leegstand, koopt architect Adrien Blomme het goed en verbouwd het in overeenstemming met de mode van zijn tijd: hij sluit bepaalde openingen af en bouwt er nieuwe.

Sinds kort is het kasteel in handen van een andere familie en worden er restauratiewerken worden uitgevoerd, in samenwerking met de dienst Patrimonium, om het gebouw te herstellen in zijn 17de eeuwse staat.

Aangezien het om privé-eigendom gaat is een bezoek aan deze slottoren spijtig genoeg niet mogelijk.

De kerk

De kerk Saint-Martin is eveneens een geklasseerd gebouw. Deze kerk in Romaanse stijl dateert, zoals de slottoren, uit de 12de eeuw. Ze werd uitgebreid in de 16de eeuw (gothische kapel, nieuwe klok, …). Vervolgens werd het interieur in de 18de eeuw vernieuwd (verzonken plafond).

De grafstenen binnen in de kerk hebben een zeer grote waarde : de oudste dateert uit de 14de eeuw. De mooiste steen, links in het inkomportiek, is deze van de “Heer van Crupet”, Guillaume de Carondelet en Marguerite de Brandebourg, overleden aan het begin van de 17de eeuw.

De kerk, gebouwd op terp en omringd door een oud kerkhof, is onafscheidbaar verbonden met de seculiere Lindeboom op het pleintje ervoor. De boom was enkele jaren erg ziek en geen enkele zorg werd uitgespaard om hem te redden. Met resultaat, zoals vandaag te zien is. 

La grotte Saint-Antoine

Enkele stappen van de kerk verwijderd staat de opmerkelijke grot gewijd aan de heilige Antonius.

Ze is vooral opmerkelijk door de kitscherige decoratie binnenin. De grot werd gebouwd in beton en steen, door de parochianen van Crupet onder toeziend oog van de priester Gérard. Ze werd geïnaugureerd in 1903 en is sindsdien een frequent bezocht bedevaartsoord. De priester is zelf afgebeeld als standbeeld voor de grot en zijn lichaam rust achter het gebouw. Alle beelden in de grot opgetrokken uit gebakken aarde, behalve de 3 beelden in gietijzer (de duivel, de priester en de bedelaar). Het standbeeld van de duivel weegt meer dan 700 kg.

Binnenin de grot, zijn er 3 scènes uitgebeeld uit het leven van Sint Antonius : het mirakel van de muilezel ; de visvangst en de dood van de heilige.

Het toppunt van deze curiositeit bevindt zich aan de achterzijde van de grot, dat te bereiken is via een kleine trap binnenin : Sint Antonius duwt de duivel terug, en deze laatste steelt zoals altijd de show !   

De grot leunt aan tegen de oude pastorie (17de eeuw), eveneens een geklasseerd gebouw. Het gebouw werd onlangs gerestaureerd en wordt nu gebruikt als Toerismebureau door de gemeente Assesse.

De molens

Crupet is een dorpje van steen, van hout en …van water ! Langsheen de tuin van de gîte stromen 2 riviertjes (de Ry de Mière en de Ry de Vesse) dewelke even verderop samenkomen en zo de rivier “de Crupet” vormen, dewelke op zijn beurt uitmondt in de rivier “de Bocq”, te Bauche, 4 km stroomafwaarts. Net buiten het dorp, vervoegt de “Ry de Gense”, een ander beekje komende vanuit Durnal eveneens “de Crupet”.

De aanwezigheid van al deze beekjes met grote hellingsgraad gaf aanleiding tot de installatie van verschillende watermolens. Het oudtste schriftelijke spoor hierover dateert uit de 12de eeuw. Men weet ondertussen dat er in de 16de eeuw minstens 5 molens of fabriekjes bestonden die gebruik maakten van hydraulische kracht: 2 graanmolens, een stordoir, een smederij en een glasblazerij. Deze laatste 2 fabriekjes verdwenen in de 17de eeuw. Tegen 1780 installeerden zich 2 papierfabriekjes zich in Crupet op 100meter van elkaar.

Tegen het jaar 1800 waren er 8 molens van verschillende groottes : 4 graanmolens, een papierfabriekje, een metaalbedrijfje, een hennep-molen en een olie-molen !

Gedurende de 19de eeuw transformeren alle molens tot graanmolens. De laatste molen sloot de deuren in 1945.

De meest interessante getuigen van dit rijke verleden zijn de "moulin Purnode", vlakbij de gîte, omgebouwd tot stoommolen in de 19de eeuw, de oude papiermolen, waar momenteel het hotel “Des Ramiers” in gevestigd is en de olie-molen in de Rue du Comte.

----

Indien u meer gedetailleerde informatie wenst over Crupet, zijn geschiedenis, het patrimonium, zijn inwoners, e.a…. kan u het werk "Crupet, un village et des hommes en Condroz namurois" (800 pagina's !) raadplegen. Het boek is beschikbaar in de gîte. De eigenaar van de gîte leverde verschillende bijdragen aan dit werkstuk.

U kan eveneens de site van « CRUP'ECHOS » bezoeken, een magazine uitgegeven door enkele inwoners van Crupet. In dit magazine kunt u een grote hoeveelheid aan toeristische informatie terugvinden, alsook oude foto’s en een agenda van activiteiten in het dorp en omstreken.